Kim Kimdir?

“O Meşhur telefon markası yeni modellerini tanıttı…”

Her sene heyecanla beklenen bir cümle…

İnsanlar aylar öncesinden takip eder ve çıkacağı günün öncesinden kapılarda kuyruk olur, beklerler…

Kamp sandalyelerini alır sırtına, dükkanın önüne sıra olunur..

Peki, bir cümle, nasıl bu kadar etkili olur?

Neden insanlar ilk çıktığı günden itibaren bu markaya sahip olma arzusuyla yanıp tutuşur?

Aslında sadece bir cihaz iken, o marka telefonu bu kadar ANLAMLI kılan ne? Başta herkeste olmayan  ayrı bir kategoride olduğu ama şimdilerde ise neredeyse herkeste olan bir markanın telefonu…

İnsanların çoğu cihazın özelliklerinin farkında değiller. Alırken tüm özelliklerini ihtiyaç olarak tanımlarken, bir çok özelliğinden haberdar bile değil.  Belirtilen en büyük ihtiyaç da arkasında görünen üç mercekten çekim yapabilmek...

Belki de en büyük istek burada başlıyor… Öyle ki cihazın reklam filmleri bile mercek üzerine kurulu.

“Daha iyi çekim kalitesi…”

“Daha yüksek çözünürlük…” 

“Daha çok depolama alanı…”

“Bu GÜCE ulaşmak GÜÇ değil.” bunlar kullanılan tahrik cümleleri.

Neden bütün vurgu, tahrik burada?

Reklamlar, insanların isteklerinin en yoğun olduğu yerlere göre hazırlanır. Örneğin; yemek reklamında çekici bir görsel, çok iyi bir ses ve o yemeğin sıcaklığına dikkat çeken bir cümle kullanılır. Bunu düşününce bu soruyu cevaplamak zor olmaz. Daha çok kendini gösterebilmek, daha farklı görünebilmek ve çekilen çoklu görsellerin içerisinden seçim yapabilmek için daha çok depolama alanı…

İlginç olan insanların kameralarda yüksek detayda görüntü kalitesi istemesine rağmen burnunun ucunda olup biten olayların detayını algılayamıyorlar olması... Hatta hayatlarındaki en büyük işaretleri bile göremiyor olmaları.. Daha çok depolama alanı olan bir telefon isterken ihtiyacı olan bilgileri kendi zihninde depolayacak alanının kalmamış olması. Neredeyse kendi çocuğumuzu hatırlayamayacak kadar unutkanlık seviyesine gelmiş olmamız.. 

Çok iyi ses kalitesinden bahsederken bizim konuşma, biçim ve içeriğimizin kalitesinin çok azalmış olması...

Birçok insan bunları istek değil ihtiyaç olarak tanımlar. Gerçek yaşantılarından farklı bambaşka görüntüler paylaşırlar. Gerçek hayatlarını ve bulundukları ortamın tadını çıkaracak konsantrasyonu kendilerinde bulamazlar.  
Gerçek olmayan ve gerçek olmasını istedikleri sahte bir hayat yaşamaya başlarlar... Peki gerçek hayatları böyle midir?

Gerçek hayatları ile paylaşılan hayatlar arasında büyük farklar olunca  “hayaller ve hayatlar” durumu ortaya çıkar.

İnsanların telefonlarının hafızasında zayıflayamadığı, zayıflamış gibi görünen ve fotoğraflarında gerçeğinden farklı görünen bedenleri vardır. Almak isteyip alamadıkları kıyafetleri mağazalarda giyip fotoğraf çekerler. Telefon depolama alanlarını bir kez test sürüşüne çıkıp, sahip olamadıkları araba fotoğrafları ile doldururlar. Tavşan olarak doğmamış ama tavşan kulağına sahipmiş gibi gözüken hayallerden oluşan fotoğrafları vardır...

İnsan kendine bunu niye yapar? Niye olduğundan fazla veya farklı görünmeye çalışır? 

• Neden parmaklarımızın ucunda olmak isteriz ki?
• Neden olmadığımız biriymiş gibi davranmaya çalışırız?
• Nereye kadar bu şekilde ilerleyebiliriz ki?

Elbette o ayaklarımız yere inecek, gerçek hayatımıza geri döneceğiz. Hepimiz toplu taşıma kullanıyoruz, pazardan alışveriş yapıyoruz, ama hepimizin üzerinde marka kıyafetler, en son model telefonları var. Ekonomomizi sonuna kadar zorlayacak gücümüzün yetmediği alışverişler yapıyorruz.. Kendimizi bazı ortamlarda “olmadığımız biriymiş” gibi gösteriyoruz. Telefonumuzu, çantamızı, kıyafetimizi markaları görünecek şekilde ortaya bırakıyoruz, fotoğraflıyoruz. Peki sonuç?

Bizde olmayan imkanların derdine düştüğümüzde, var olan imkanlarımızın faydasını göremiyoruz… Çünkü ilgilenmiyoruz. Evimizdeki severek aldığımız bilgisayar, eski telefonumuz bize artık keyif vermiyor. O telefonla fotoğraf bile çekmek istemiyoruz. Oysa ki daha dün ne güzel resimler çekmiştik. Kıyaslarım değiştiği için sahip olduklarımın benim için anlamı da değişti. Bu sebeple neye, ne anlam yüklediğimiz, neyi neye göre kıyasladığımız çok önemli…

Bizi mutlu ve başarılı yapacak olan sahip olmadığımız imkanlar mı? Yoksa elimizde olan imkanları en faydalı şekilde kullanmak mı?

Hepimizin çevresinde var; çok iyi ebeveyn olduğunu, çok iyi sınava hazırlandığını, çok sağlıklı beslendiğini ve çok iyi köpek eğittiğini paylaşanlar. Ama ekran dışında hayatın gerçekleri pek de öyle değil... İstediği olmadığında ağlama krizi geçiren çocuklar, test kitabını kapatıp televizyonu açan öğrenciler... Bazen de salata kasesiyle fotoğraf çekilip, sonrasında kendini cipse verenler... Hazırlanan detoks suları gerçekten içiliyor mu, yoksa çöpe mi gidiyor? Eğitildiği söylenen köpek gerçekten düzenli mi yoksa ortalığı çoktan talan mı etmiş?

Fotoğraflarda gördüklerimizin dışında başka bir fotoğraf karesi olabilir mi?

Görünen kısmı ile görünmeyen gerçekten aynı mı?

İşler nasıl dönüyor?

İşbirliği ile çekilen satılacak ürünlerin öneri videolarını, sanki gerçek kullanıcı gibi değerlendiren ünlülerimiz var. O ünlü o ürünü kullanıyor diye hiç ihtiyacımız olmayan ürünler satın alıyoruz. O pahalı ürünleri almak için çalıştıkça yetemiyor, yetemedikçe koşuyor, nefes nefese kalıyoruz ve mutsuz oluyoruz. O ürüne veya o markada bir telefona sahip olunca da mutlu olamıyoruz. Çünkü ürünler arkasında bir yığın borçla gelmiş oluyorlar. Bu da bizden sahip olduğumuz ürünü rahat bir şekilde kullanma isteğini götürmüş oluyor.

Peki neden insan bu sahteliğin içinde kaybolup gitmeyi seçer?

Temelde problemler istek ve ihtiyacın birbirine karışmasından kaynaklanır. İnsanın isteklerinin olmasında bir problem yoktur. Ancak isteklerini, ihtiyaç olarak görmeye başlaması sorunları oluşturur. Hele ki istediği şeyleri satın alma gücü yoksa... Yaşamsal faaliyetlerimizi devam ettirmek için gereken enerji ile istekler için gereken enerji aynı değildir. İsteklerimizin çoğu da kontrolümüzde olmayan istekler olduğundan, isteyip yapamadıkça gergin olmaya başlıyoruz. Sonrası kendimize şu cümleyi söylüyoruz “İstek değil, ihtiyaç bu canım”. O dört kameralı telefona ihtiyacım var. O telefona sahip olursam mutlu, sahip olamazsam mutsuz olacağım diye kendimize kodluyoruz. Buralarda tıkanan insan çözüm için yokuş tırmanmak yerine, kestirme yol arayışına girmeye başlıyor. Zor kazanım ile karşılaştığında, kaçıp kolay kazanç bulma derdine düşüyor. Oysa bu insana sadece anda kazanç verir… Bu kazançlar bizleri anlık keyif alan, anda mutlu olan kişilere dönüştürür.

Deneyimsel Tasarım Öğretisi; Gerçek başarı ve mutluluk zorlu tırmanışların sonunda gelir der.

Kilo vermek yerine sağlıklı beslenmeyi öğrenmek. Sınavı kazanabilmek için sistemli bir çalışma disiplini oluşturabilmek; çocuğun anlık ağlamasını kesmek değil, her şeye ağlamayan bir çocuk yetiştirmek... On yıl boyunca her gün ilişkide kırıldığımız yerleri tek tek söylemek değil, neye kırıldığımızı bilip söylememize gerek kalmadan bizi anlayan bir eşimiz olması... Anda olayı kurtaran değil, toplamda mutlu, kazanan bir hayatımızın olması önemli olan.

İnsanın gerçek ihtiyacı sonucunu istediği şeyin sebeplerini oluşturmaktan geçer. Kilo vermek için hareket ve düzenli beslenme başarılı olmamızı sağlar. Üniversite sınavına hazırlanırken kazanabilmek için arkadaş buluşmaları, telefon, televizyon gibi keyiflerden vazgeçmek kazandırır.

Aslında insan ne yapıp yapmaması gerektiğini bilir.

Bildiğimizi uygulamakta problemler yaşarız.

Neden? Çünkü isteklerimiz aşırı olduğunda doğru kararlar vermek, duygularımızı kontrol etmek zorlaşır. Anı kurtarma derdine düşerek kolay olan seçimlere yönelir, yolu kısaltmaya çalışırız. Bu tıpkı kaybolduğumuzda uyarı levhalarına dikkat etmeyip yanlış sokaklara gir, çık yaparak  yol aramaya benzer. Sonuca acele ulaşma isteği toplamda bizleri zarara uğratır. Bu istek toplamdaki kazançlarımızdan eksiltir, ulaşmak istediğimiz sonuçları geciktirir. Bu da insanı her geçen gün daha mutsuz, daha gergin, stresli hissettirir. 

İnsan zincirleri kırıp ulaşmak istediği sonuçların sebeplerini oluşturduğunda, hayallerinin de ötesine geçebilir…

Hepimiz bu dönemde bir telefona, kamerası olmasına ve yüksek kalitede çekmesine ihtiyacımız olduğunu düşünebiliriz. Ama asıl mesele araç ve amaç ayrımını yapamayışımızda... Telefonlar, bilgisayarlar bizim için bir iletişim aracı olmalıyken, iletişim amacımız haline geldiğinde işte o zaman sıkıntı başlıyor. Aracı olan bir şey insanoğlunun amacı olamaz. Çünkü amaç tektir.

Gerçeğe bu pencereden bakınca, o hepimizi heyecanlandıran haberin pek bir anlamı kalmıyor değil mi?

Duyduk duymadık demeyin “O Meşhur telefon markası” yeni telefon modellerini  tanıttı...”

Eeee...?

Deneyimsel Tasarım Öğretisi Nedir?

Kim Kimdir?

İlişkilerde Ustalık Nedir?

Başarı Psikolojisi Nedir?